ΧΑΠ: Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια( ΧΑΠ- COPD) είναι αναμφίβολα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας στην εποχή που ζούμε. Το πόσο επιβλαβής ασθένεια είναι γίνεται αντιληπτό από το γεγονός ότι είναι η τέταρτη αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτή την ασθένεια. 

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ονομάζουμε την χρόνια πάθηση των πνευμόνων που προκαλείται από την στένωση των αεραγωγών και την καταστροφή του πνευμονικού ιστού. Σε αντίθεση με το άσθμα( του οποίου ο ορισμός εμπεριέχει την αναστρεψιμότητα της απόφραξης των αεραγωγών ), η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), αποτελεί μια μόνιμη ή μερικώς αναστρέψιμη κατάσταση.Είναι μάλιστα ιδιαίτερα δύσκολο να προσδιοριστεί μερικές φορές η πραγματική συχνότητα της ΧΑΠ, και αυτό γιατί πολλοί ασθενείς με ήπια νόσο, δεν συμβουλεύονται τον γιατρό τους, αγνοώντας ακόμα και την ύπαρξη του προβλήματος. 

ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ

Μέσα από εκτενείς και μακροχρόνιες έρευνες έχει αποδειχθεί ότι η κυριότερη αιτία της συγκεκριμένης πάθησης είναι αναμφισβήτητα το κάπνισμα. Παρόλα αυτά το 1/4 του πληθυσμού του Δυτικού Κόσμου συνεχίζει να καπνίζει και αγνοεί επιδεικτικά τα συμπτώματα. Άλλες περιπτώσεις που μπορεί κάποιος να νοσήσει από αυτή την ασθένεια είναι όταν εργάζεται σε χώρους με πολλή σκόνη και καπνό ή εισπνεόμενες χημικές ουσίες. Υπάρχουν και περιπτώσεις ΧΑΠ που οφείλονται σε κληρονομικούς παράγοντες. 

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια(ΧΑΠ), κατηγοριοποιείται σε δύο επιμέρους, σαφώς διακριτές μεταξύ τους, κατηγορίες , που όμως μπορεί να συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή σε άλλοτε άλλο βαθμό : α) Το πνευμονικό εμφύσημα, η νόσος εκείνη που προσβάλλει και καταστρέφει τις κυψελίδες, με αποτέλεσμα την υπερδιάταση των πνευμόνων οι οποίοι κατακρατούν  τον αέρα , χάνοντας προοδευτικά μέρος της λειτουργικότητάς τους . Το κύριο σύμπτωμα του πνευμονικού εμφυσήματος είναι η δύσπνοια , κυρίως κατά την κόπωση . Και β)  τη χρόνια βρογχίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από υπερβολική παραγωγή βλέννας και οίδημα του βλεννογόνου και η οποία με τη σειρά της προκαλεί στένωση των βρόγχων, συχνές λοιμώξεις, βήχα και πτύελα. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της χρόνιας βρογχίτιδας είναι ο χαρακτηριστικός πρωινός , κυρίως , παραγωγικός βήχας των καπνιστών , ο λεγόμενος «τσιγαρόβηχας» , ο οποίος δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σύμπτωμα αυτής της νόσου. 

ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ

Το πιο συχνό και ευδιάκριτο σύμπτωμα που μπορεί να υποδηλώνει ότι κάποιος πάσχει από ΧΑΠ είναι ο βήχας. Όταν ο βήχας γίνεται πιο επίμονος και τείνει να γίνει μόνιμος τότε πρέπει να ανησυχήσει ο ασθενής. Ένα άλλο σύμπτωμα είναι η δύσπνοια κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Ακόμα, η σταδιακή φθορά των αεραγωγών, με την εξέλιξη της ασθένειας, οδηγεί τον ασθενή στην παραγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων βλέννας( απόχρεμψη) σε σχέση με το κανονικό με αποτέλεσμα τη μεγάλη ημερήσια παραγωγή πτυέλων από τον οργανισμό.  Επίσης, πολύ πιθανό είναι να παρουσιαστούν αναπνευστικές λοιμώξεις.  Άλλα συμπτώματα είναι το οίδημα των σφυρών, ο συριγμός, η κατάθλιψη, οι διαταραχές του ύπνου ή ακόμα και η απώλεια βάρους.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

 Επειδή οι καταστροφές που προκαλούνται στους πνεύμονες δεν βελτιώνονται και δε μπορούν να εξαφανιστούν, είναι χρήσιμο να γίνεται έγκαιρη διάγνωση. Για να υπάρξει έγκυρη διάγνωση θα πρέπει να επιβεβαιωθεί ότι ο ασθενής είναι καπνιστής ή έχει κάποια επαγγελματική έκθεση σε παράγοντες που προκαλούν Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)και κυρίως να έχει αποδειχθεί ότι έχουν σταθερή και όχι προσωρινή στένωση οι αεραγωγοί των πνευμόνων. Η διαγνωστική διαδικασία ονομάζεται σπιρομέτρηση.  Η σπιρομέτρηση είναι η μέθοδος μέτρησης του ποσού του εκπνεόμενου αέρα από τους πνεύμονες. Μέσω αυτής, μετράται το συνολικό ποσό του εκπνεόμενου αέρα μετά από μια όσο το δυνατό βαθύτερη εισπνοή (ζωτική χωρητικότητα ή VC). Η εκπνοή γίνεται με τη μέγιστη προσπάθεια, και το ποσό του εκπνεόμενου αέρα είναι γνωστό ως ταχέως εκπνεόμενη χωρητικότητα (FVC), αλλά μπορεί να γίνει επίσης και ήρεμα, όπου ο αέρας που εκπνέεται λέγεται βραδεία ζωτική χωρητικότητα (slowVC). Η σπιρομέτρηση υπολογίζει επίσης την ποσότητα του αέρα που εκπνέεται στο πρώτο δευτερόλεπτο (γνωστή ως ταχέως εκπνεόμενος όγκος αέρα σε ένα δευτερόλεπτο ή FEV1).  Στην περίπτωση που υπάρχει στένωση των αεραγωγών, εκπνέεται λιγότερος αέρας στο πρώτο δευτερόλεπτο και επομένως η FEV1και ο λόγος FEV1/ FVC είναι μειωμένα. Όλες οι παραπάνω μετρήσεις είναι απαραίτητες για την ταξινόμηση της  Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) σε στάδια και την εξατομικευμένη θεραπεία του κάθε ασθενή , σύμφωνα με τις αναθεωρημένες οδηγίες της παγκόσμιας πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση της ΧΑΠ, η λεγόμενη GOLD (GlobalinitiativeforchronicObstructiveLungDisease). 

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ- ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Δυστυχώς η βλάβη στους πνεύμονες που προκαλεί την ΧΑΠ δεν επιδέχεται μόνιμη θεραπεία. Για αυτό το λόγο, θα πρέπει οι καπνίζοντες να διακόψουν οριστικά το κάπνισμα, έτσι ώστε να μην επιδεινώσουν την κατάσταση της υγείας τους. Παρόλα αυτά, υπάρχουν μερικές προσωρινές θεραπείες που προτείνονται στους ασθενείς, ανάλογα το στάδιο της υγείας τους. Οι λύσεις που υπάρχουν είναι οι εξής:

• εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα( βοηθούν στη χαλάρωση των μυών στα τοιχώματα των αεραγωγών και μειώνουν τη στένωση που υπάρχει).
• εισπνεόμενα αντιφλεγμονώδη , κορτικοειδή φάρμακα ( έχουν τοπική δράση στο αναπνευστικό)
• χορήγηση οξυγόνου κατ'οίκον
• χρήση στεροειδών είτε σποραδικά είτε συστηματικά

Οι παραπάνω θεραπείες ποικίλουν και προσαρμόζονται από τον θεράποντα ιατρό ανάλογα την κατάσταση του ασθενούς.

Πολύ σημαντικό είναι να γίνει διακοπή του καπνίσματος όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να βελτιωθεί η διατροφή, εφόσον τα παχύσαρκα άτομα επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τον οργανισμό τους προκαλώντας του κόπωση ή συμπτώματα δύσπνοιας.